Birol BOZKURT
Türkiye’de son dönemlerde yabancı para cinsi kredilerin kullanımında önemli bir artış görülüyor. Ekonomistler, bu eğilimin, yerel para biriminin değer kaybı ve yüksek enflasyon oranları nedeniyle daha istikrarlı bir değer saklama aracı olarak görülen döviz cinsinden borçlanmanın cazibesinin artmasından kaynaklandığını belirtiyor.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), tarafından yayımlanan haftalık bankacılık sektörü verilerine göre 26 Nisan haftası itibarıyla Türk Lirası (TL) kredilerinde %0,7’lik bir artış kaydedildi. Bu büyümeyle birlikte yıllık TL kredi büyüme oranı %36 seviyesinde sabit kaldı. Yabancı para (YP) kredilerinde ise özellikle kamu bankalarındaki %7,7’lik artışın etkisiyle, genel olarak %3,5’lik bir artış gözlemlendi.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) verilerine göre 26 Nisan haftasında 13 trilyon 97 milyar TL olan toplam kredi hacminin 4 trilyon 532 milyar liralık kısmını yabancı para cinsi krediler oluşturdu. Bankacılık sektörünün toplam krediler içindeki yabancı payı ise yüzde 34,60 olarak gerçekleşti. Bu durum, özellikle döviz geliri olan şirketler ve ihracatçılar arasında daha belirgin hale geldi.
TL krediler yeniden artıyor
Bir önceki hafta düşen toplam kredi hacmi geçen hafta yeniden yükselişe geçti. 26 Nisan haftasında İhtiyaç kredi faizleri yüzde 81,31, konut kredi faizleri yüzde 44,70, ticari TL kredi faizleri ise yüzde 67,06 oldu. Aynı hafta toplam krediler 8 trilyon 564 milyar liraya yükselirken tüketici kredileri ve bireysel kredi kartları 3 trilyon 29 milyar lira yükseldi. Alt kalemlere baktığımızda konut kredileri 44,3 milyar TL, ihtiyaç kredileri 1 trilyon 104 milyar TL olurken 90,6 milyar TL’ye yükselen taşıt kredileri de haftalardır yaşadığı düşüşü sonlandırmış oldu. Ticari ve diğer krediler ise aynı hafta 5 trilyon 535 milyar TL’ye yükseldi.
Euro kredi faizi yüzde 6,98’e geriledi
TL krediler yeniden yükselişe artarken yabancı para kredi tarafında da hareketlilik arttı. 26 Nisan haftasında yabancı para krediler 4,7 milyar dolar artışla 140,6 milyar dolara çıkarken, yılbaşından bu yana yaşanan artış 12 milyar doları buldu. Aynı hafta dolar cinsi ticari kredi faizleri yüzde 8,47’ye çıkarken, euro cinsi ticari kredi faizleri yüzde 6,98’e indi. Yabancı para kredilerdeki bu artışın çoğunluğunun euro cinsi krediler olduğunu söyleyen bankacılar, TL kredilerde faizlerin çok yüksek seyretmesinin yabancı para kredilere ilgiyi artırdığını söylüyor.
Dolarizasyon riski artıyor mu?
Uzmanlar, bu trendin sürdürülebilir olup olmadığı konusunda farklı görüşlere sahip. Bazıları, yabancı para cinsi kredilerin artışının, Türkiye ekonomisinin dışa bağımlılığını artırabileceği ve döviz kuru dalgalanmalarına karşı daha savunmasız hale getirebileceği konusunda uyarıyor. Diğerleri ise, bu kredilerin, özellikle ihracatçılar için finansman maliyetlerini düşürdüğü ve rekabet gücünü artırdığı görüşünde.
Döviz mevduatı 2,2 milyar dolar düştü
Döviz mevduatlarındaki düşüş dikkat çekiyor. Son verilere göre döviz mevduatları, 2,2 milyar dolarlık bir azalma ile son beş haftada toplamda 8,8 milyar dolarlık bir düşüş yaşadı. Yabancı para (YP) cinsinden mevduat ise yüzde 1,33 azalışla 6 trilyon 508 milyar 4 milyon 182 bin lira oldu. Bankalarda bulunan toplam YP mevduatı, geçen hafta 211 milyar 421 milyon dolar düzeyinde gerçekleşirken, bu tutarın 179 milyar 236 milyon doları yurt içinde yerleşik kişilerin hesaplarında toplandı. Ayrıca Kur Korumalı Mevduat (KKM) hesaplarındaki toplam miktar da 8 milyar TL azalarak %0,4’lük bir düşüş gösterdi.
TL mevduatlar artıyor
Bankacılık sektörünün toplam mevduatı, geçen hafta 93,6 milyar lira artarak 16 trilyon 321,2 milyar liraya yükselirken, 1-3 aylık mevduat faizi yüzde 68,9’dan yüzde 68,1’e geriledi. 1 aylık mevduat faizi ise yüzde 55,33’ten yüzde 56,45’e yükseldi. TL cinsi mevduat ise yüzde 2,07 yükselişle 9 trilyon 82 milyar 746 milyon 858 bin lira oldu.
